Fluktuacja kadr – na czym polega to zjawisko i jakie problemy rodzi dla przedsiębiorstwa?

Jeszcze kilkanaście lat temu uważano, że w jednym miejscu pracy należy pracować jak najdłużej, a jeśli jest taka możliwość – nawet pozostać w nim przez całą karierę zawodową. Takie dążenie to z pewnością przejaw dążenia do stabilizacji. Podejście to zaczęło gwałtownie się zmieniać, czego efektem jest tzw. fluktuacja kadr. Z jednej strony rotacja pracowników może przynieść odświeżenie zespołu, z drugiej jednak rodzi to pewne problemy dla pracodawcy. Do jakich konsekwencji w firmie może prowadzić fluktuacja kadr? Jeżeli chcesz poznać odpowiedź na to pytanie, warto, byś przeczytał nasz tekst. Dostaniesz dzięki temu solidną dawkę cennej wiedzy.

Fluktuacja kadr – definicja i podstawowe informacje

Fluktuacja polega na przemieszczaniu się pracowników. Rotacja ta może być wewnętrzna (polega ona wówczas na transferze pracowników pomiędzy różnymi sekcjami – np. z działu kontroli jakości na stanowisko inspektora ds. bezpieczeństwa i higieny pracy), ale zdecydowanie częściej spotykana jest rotacja zewnętrzna (tzn. odejście pracownika z przedsiębiorstwa w celu kontynuowania kariery w innej firmie).

Rotacyjność kadry oblicza się jako stosunek procentowy liczby odchodzących pracowników do średniorocznej liczby etatów u danego pracodawcy. Ogólna zależność dotycząca fluktuacji kadr jest następująca: niższa rotacja u danego pracodawcy, tym wyższy poziom satysfakcji pracowników z wykonywanych obowiązków oraz warunków zatrudnienia.

Zjawisko fluktuacji, czasem określane także jako tzw. rotacja pracownicza, znacznie się nasila w sytuacji, gdy bezrobocie w danym regionie lub sektorze gospodarki jest stosunkowo niskie i łatwiej jest wówczas znaleźć pracę.

Kiedy warunki ekonomiczne ulegają poprawie, a gospodarka dynamicznie się rozwija, a perspektywy na przyszłość są pozytywne, pracownicy z różnych profesji chcą, by ich praca była lepiej płatna lub prestiżowa, a czasem po prostu bardziej satysfakcjonująca. Motywacja do zmiany pracy jest wyższa, gdy poziom wynagrodzenia w nowej pracy jest wyższy niż obecnie.

Do czego może prowadzić nadmierna fluktuacja kadr?

Zjawisko fluktuacji kadr to zjawisko, które jest w dwudziestym pierwszym wieku nieodłącznym elementem funkcjonowania przedsiębiorstw. Rodzi ono często dość poważne konsekwencje dla firmy i wymaga stawienia czoła licznym wyzwaniom.

Negatywne skutki fluktuacji kadr

Często zwraca się uwagę na negatywne aspekty nasilonej fluktuacji pracowniczej. Przede wszystkim rotacja oznacza bardzo często utratę specjalistów z wieloletnim doświadczeniem w zawodzie, którzy dzięki swojej wiedzy oraz posiadanym umiejętność mogliby wciąż stanowić autorytet dla swoich młodszych pracowników. Doświadczenie, reputacja, wyrobione kontakty biznesowe – firma traci częściowo te atuty wraz z każdym odejściem doświadczonego profesjonalisty ze swojego zespołu.

To jeszcze nie wszystko. Odchodzenie pracowników przekłada się na konieczność zatrudnienia nowych osób. Rekrutacja wymaga poniesienia nakładów czasowych (odbycie rozmów kwalifikacyjnych, analizowanie przesłanych CV itp.) oraz finansowych (skorzystanie z usług zewnętrznej firmy rekruterskiej, koszt umieszczenia oferty pracy w internetowym portalu ogłoszeniowym). Ponadto, wakaty w firmie są kosztem utraconych możliwości. Przykładowo, mniej zatrudnionych sprzedawców to niższy wolumen sprzedaży produktów lub usług.

Jeśli wskaźnik fluktuacji kadr zwiększa się, może być to oznaką poważnych problemów trapiących przedsiębiorstwo (niewłaściwe zarządzania, zła struktura organizacyjna, niskie płace).

Przed negatywnymi skutkami fluktuacji pracowników można chronić się np. leasingiem pracowniczym.

Pozytywne skutki fluktuacji kadr

Oczywiście, taki stan rzeczy nie oznacza jeszcze, że fluktuacja przynosi przedsiębiorstwu same negatywne konsekwencje. Zjawisko to może okazać się cenne szczególnie w firmach działających w tzw. branży kreatywnej (marketing firmowy, analizy biznesowe, nowoczesne technologie itp.), gdzie bardzo cenione jest świeże, a czasami nawet nietuzinkowe spojrzenie na projekt.

Fluktuacja kadr – o ile utrzymuje się na akceptowalnym, niezbyt wysokim poziomie – to dobry sposób na odświeżenie kadr i stworzenie bardziej elastycznego teamu. Optymalny poziom rotacyjności kadr nie istnieje; co więcej, może on znacznie różnić się od branży, w jakiej działa dane przedsiębiorstwo. Przykładowo, w gastronomii czy produkcji (na szeregowych stanowiskach operacyjnych) może być to nawet kilkadziesiąt procent w danym roku, podczas gdy w księgowości czy przemyśle rafineryjnym jest to najczęściej około kilku procent zmienności (dotyczy to specjalistycznych stanowisk).